اقبالی، محمدطاهر(1353ش)

عالم دینی، مدرس، پژوهشگر، فعّال فرهنگی و اجتماعی

محمدطاهر اقبالی فرزند حسین‌بخش از طایفۀ میرزاقولی در سال 1353ش/1974م در منطقۀ پایان دامن دوسه جِرغَي از توابع ولسوالي ناهور ولايت غزني در يك خانواده‌ای هزاره تبار که حرفه‌ی پدرش دهقانی و تبافی بود، چشم به جهان گشود. او خواندن و نوشتن ابتدایی را در منبر(که نام امروزی آن حسینه مهدیه است) محل آموخت و درس‌های مقدماتی مانند چهارکتاب(پنج‌گنج)، قرآن، حملۀ حیدری، حافظ، جامع المقدمات و تحریرالوسیله را نزد عالمان دینی منطقۀ خود همچون قربان‌علی محقق، میراحمد حلیمی، غلام‌جان عادلی، سید‌ نبی سجادی، حسین‌بخش توسلی و کاظم مبلغ فراگرفت.

اقبالی در پانزدهم ماه میزان سال1370ش/ هفت اکتبر1991م در سن هفده سالگی براي ادامه تحصیل از طریق پاکستان به ايران مهاجرت نمود. اما وی به خاطر دلايل گوناگون و شرايط مختلفی مهاجرت در ايران در تهران مشغول به کارشد. او طی چند ماه اقامت در تهران با کارهای ساختمانی مثل زیگزال زنی و تیرچه سازی آشنا شد و از آن طریق کسب در آمد نمود. او در تابستان  سال 1371ش/ جولای1992م با عزم ادامه تحصیل از تهران به مشهد رفت. وی از مشهد به تربت جام سفر کرد و در آن جا در مدرسۀ «مهدیه» مشغول به تحصیل گردید. آموختن علوم اسلامي را در آن جا نزد اسدالله توسّلی(ایرانی و مدیر مدرسه)، سید میرزاحسین حسینی(افغانستانی) و حسن رضا ریاضی موحّدی(افغانستانی)تا سال 1373ش/ 1994م ادامه داد.

وی در سال1373ش/ 1994م به دلیل تغییر در سیاست‌ دولت جمهوري اسلامي ايران در قبال مهاجرين محترم افغانستاني که تربت‌جام را منطقه قرنطینه اعلان کرد، بار دیگر رهسپار مشهد گردید. او در مشهد بخش از درس‌های معالم الدین، مغنی اللبیب و مختصر المعانی را نزد استاد معروف(حجّت هاشم خراسانی) با پرداخت هزینه، آموخت.

اقبالی در مورخ 18/6/1374ش/ نه سپتامبر1995م از طريق شركت در آزمون مركز جهاني علوم اسلامی، در آن مرکز پذيرفته شد. وی همزمان با فراگیری علوم اسلامی در مرکز جهانی، به دبیرستان بزرگسالان ابن سینا رفت و گواهینامه متوسطه نظری را در رشته«علوم و معارف اسلامی» از آن دبیرستان گرفت. او مدرک لیسانس را در رشته «فرهنگ و معارف اسلامی» از سال 1374ش/1995م تا سال 1378ش/1999م دریافت نمود. وی همان زمان به دلیل علاقه‌مندی وافر به مباحث فلسفه، به ویژه فلسفۀ اسلامی، فلسفۀ غرب و کلام جدید در آزمون دوره ماستری در رشته «فلسفه و کلام» در جامعۀ المصطفی العالمیۀ شرکت کرد و پذیرفته گردید. نویسنده مدرک ماستری را در رشتۀ «کلام اسلامی» از سال 1378ش/ 1999م تا سال1387ش/ 2008م دریافت کرد. همچنین او در دوره دکتری رشتۀ«فقه و حقوق قضایی» در ترم آخر سال 1387ش/ 2008م پذیرفته ‌شد. این دوره را نیز تا بهار سال 1401ش/ مارس2022م با تدوین رساله با موفقیت به پایان رساند.

او همزمان با فراگیری دروس تخصصی به آموختن برخی از برنامه‌های نرم افزاری و سخت افزاری کامپیوتر مثل مبانی، مونتاژ، ورد، اینترنت، ویندوز، فتوشاپ، پاورپوینت بین سال‌های1381ش/2002م تا 1382ش/2003م در سازمان کامپیوتر نور و سازمان حلال احمر در قم پرداخت. در نهایت او گواهینامۀ حرفه‌ای ICDL را در تاریخ 19/ 4/ 1402 از دانشگاه قم دریافت کرد. اقبالی علاوه بر این، با الفبای زبان انگلیسی درکویته پاکستان نزد رضاخان محمدی و آصف سلطانی در اواخر سال 1379ش/ 2001م، آشنا شد. او فراگیری زبان انگلیسی را بین ساله‌های 1389ش/ 2010م تا 1391ش/ 2012م با حضور در مؤسسه باقر العلوم و گویش قم ادامه داد.

نگارنده همگام با طي كردن فرايند آموزش، به دلیل علاقه‌مندی و درك ضرورت تحقیق، به امر پژوهش پرداخته و با ارائه مقاله‌های متعدد، در مجله‌ها، همایش‌های علمی- پژوهشي و کنگره علمی به عملیاتی کردن آن علاقه‌مندی، اهتمام ورزید. از این‌رو، او با ارائه نگاشته‌های علمی در همایش‌ها و کنگره‌های علمی حایز رتبه‌های زیر شده است: مقام سوم همايش«شیعه شناسي، راهكارها و چالش‌ها» در سال 1384ش/2005م، مقام سوم همايش«پیامبراعظم (ص)»در سال 1385ش / 2006م، مقام چهارم همايش«فقه: اتحاد ملي و انسجام اسلامي» در سال 1386ش / 2007م، مقام برتر همايش «انسجام اسلامي» در سال 1386ش / 2007م، مقام ممتاز همايش «قرائت‌های مختلف از تقريب مذاهب اسلامي» در سال 1387ش / 2008م، مقام برتر همایش «زنان در افغانستان، فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارها» در سال 1389ش / 2010م، مقام برتر همایش«تأثیرکوچی‌‌ها در اقتصاد هزاره و هزارستان» در سال1390ش / 2011م، مقام برترکنگره «آیت‌الله علامه مدرس افغانی(ره)» در سال1396ش / 2017م و شایسته تقدیر در چهاردهمین جشنواره بین‌المللی پژوهشي شیخ طوسي(ره).

اقبالی افزون بر مشارکت در همایش‌ها و کنگره‌های علمی، به چاپ آثار خویش پرداخته است. مجموع آثارکه ازوی تا کنون انتشاریافته‌اند: 1.کتاب با عنوان «برداشت‌های مختلف از تقریب مذاهب اسلامی» در تاریخ 31/1/ 1393ش/ بیست آوریل2014م؛ 2. مقاله با عنوان «برداشت‌های مختلف از تقريب مذاهب اسلامی» در فصل‌نامه طلوع ش 26، تابستان 1387ش/ 2008م؛ 3. مقاله با عنوان «محورهاي تقريب مذاهب اسلامي» در مجله انديشه تقريب، شماره 17؛ 4. مقاله با عنوان «علاّمه شهید سید اسماعیل بلخي و راهبرد وحدت اسلامي» در مجله تقریب، شماره 23؛ 5. مقاله با عنوان «گونه‌های از هويت زن در افغانستان» در مجموعه مقالات همايش زنان در افغانستان، فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارها در سال 1389ش / 2010م؛ 6. مقاله با عنوان «تأثیرکوچی‌ها در اقتصاد هزاره و هزارستان» در مجموعه مقالات همايش کوچی‌گرایی در افغانستان، در سال 1390ش / 2011م؛ 7. مقاله با عنوان «برخی از سطوح نهاد دینی، انحراف‌ها و راهکارها با تأکید بر فرایند تحوّل» در مجموعه مقالات کنگرۀ آیت‌الله علاّمه محمد علی مدرس افغانی در سال 1396ش / 2017م. مقاله با عنوان«اصلاحات فرهنگی امان‌الله، دستاوردها و ناکامی‌ها» در فصلنامۀ قبسات، ش2، 1403. مقاله به عنوان«همگرایی بنیادین جامعه‌ی هزاره در اندیشه شهید مزاره(ره)»، ششمین ویژه نامه خورشید عدالت، حوث 1402. مقالۀ ژورنالی در سیویلیکا نمایه شده«قاعده تداخل دیات در فقه حنفی و حقوق وضعی»، دو فصلنامه علمی و تخصصی یافت‌های فقه صادق، ش1، 1402. مقاله ژورنالی با زبان انگلیسی در سیویلیکا نمایه شده«آتانازی در فقه حنفی و حقوق وضعی» دو فصلنامه علمی و تخصصی یافته‌های فقه صادق، ش2، 1403. همکاری با دو دانشنامه از اوایل سال 1402 تا هنوز.

 اقبالی علاوه بر تحصیل و پژوهش در عرصه علوم اسلامی، به تدریس روآورد. او از سال1397ش/ 2018م تا سال 1399/ 2020م، موضوعات مختلفی را همچون تاریخ ادیان، دانش خانواده، شیعه شناسی، اخلاق و تربیت اسلامی، منطق تأکمیلی، فلسفۀ اسلامی، و روش تحقیق را در نمایندگی جامعۀ المصطفی العالمیۀ در استان گلستان تدریس نموده است.

نویسنده در کنار تحصیل، تحقیق و تدریس به فعالیت‌های اجرایی نیز پرداخته است. وی از سال 1397ش / 2018م تا 1398ش/ 2019م به حیث دبیرآموزشی در گروه علمی و تربیتی«عمومی و معارف اسلامی» در نمایندگی جامعۀ المصطفی العالمیۀدر استان گلستان مسؤولیت داشت. او از سال 1398ش / 2019م تا سال 1399ش / 2020م نیز به عنوان دبیرآموزشی در گروه علمی و تربیتی«فلسفه و عرفان اسلامی» در همان نمایندگی جامعۀ المصطفی العالمیۀ ایفای نقش کرد. اقبالی به‌عنوان كارشناس در نشست علمي«اهل‌بیت(ع) و وحدت اسلامي» که از سوی انجمن دانش‌پژوهان افغانستان در مجتمع آموزش عالي امام خمیني(ره) در سال 1387ش./ 2008م برگزارگردید، سخن گفت. او به حیث دبیر علمی، نشست علمي انجمن كلام را در مجتمع آموزش عالی فقه، مدیریت کرد. اقبالی تحلیل‌گر و مجری توانا است که اجرا در خیلی از برنامه‌های مذهبی، سیاسی و اجتماعی را به عهده داشته و ده‌ها سخنرانی را به مناسبت‌های مختلف مذهبی و اجتماعی در ایران و افغانستان تا هنوز ایراد نموده است.

قلم از تاریخ 16/ 6/ 1401ش / هفت سپتامبر2022م تا 16/ 6/ 1402ش / هفت سپتامبر 2023م به عنوان نماینده و عضو فعال هیئت امنای صندوق خیریه المهدی(عج) مردم دوسه جِرغَی در ایران برای جمع‌آوری کمک‌های خیر خواهانه مردمی- از همه جای جهان- جهت اعمار مرکز صحی دشت بینی‌کوه، فعالیت نمود. او از آشنایی با ادبیات دوزندگی در زندگی هم دور نماند. وی دوزندگی را بین ساله‌های 1376ش/ 1997م تا1380ش/ 2001م به صورت پاره وقت و به خصوص در فصل تابستان‌ها که زمان‌های غیر درسی بودند، از محمود حیدری در تهران، محمدآصف فیاضی و خانم زهرا حیدری در قم فراگرفت. زیرا که اقبالی هماره بر این باور است که فرهنگ در کنار اقتصاد می‌تواند ساختار جامعه را متحول نموده و بستر تعالی را در جوامع انسانی و به خصوص در جامعۀ هزاره فراهم آورد.

ازاین‌ور، اقبالی کلکسیون از تجریه‌های آموزشی، تدریسی، پژوهشی، مدیریتی و کنش‌های فرهنگی، اجتماعی و دوزندگی در ویترین زندگی خویش به نظر می‌سد.

آخرین بروز رسانی27/9/1403

Iqbali, Mohammad Tahir (1974)

Religious scholar, teacher, researcher, cultural and social activist

Mohammad Tahir Iqbali, son of Hossein-Bakhsh and a member of the Mirza Quli tribe, was born in 1974 in the Payan Daman Doshe Jirghai area, a part of the Nahor district in Ghazni province, into a Hazara family whose father was a farmer and weaver. He learned basic reading and writing in the local mosque (now called Hosseiniyeh Mahdiyeh) and studied primary subjects such as the Chahar Kitab (Five Treasures), the Quran, the Attack of Haidari, Hafez, the Comprehensive Introduction, and Tahrir al-Wasila with local religious scholars like Qurban Ali Mohaqiq, Mir Ahmad Halimi, Gholam Jan Adeli, Seyyed Nabi Sajadi, Hossein Bakhsh Tosuli, and Kazem Moballigh.

Iqbali migrated to Iran via Pakistan on the 15th of Mehr in the year 1370 SH / October 7, 1991, at the age of seventeen to continue his education. However, due to various reasons and circumstances, he began working in Tehran. During his few months in Tehran, he became familiar with construction work such as zigzagging and beam-making, earning an income through these activities. In the summer of 1371 SH / July 1992, determined to pursue his studies, he traveled from Tehran to Mashhad. From Mashhad, he journeyed to Torbat Jam, where he enrolled at the "Mahdiyeh" school. He continued his Islamic studies there under Asadullah Tavassoli (an Iranian and the school's director), Sayyid Mirza Hossein Hosseini (from Afghanistan), and Hassan Reza Riyazi Mohammadi (from Afghanistan) until the year 1373 SH / 1994 AD.

In 1994, due to a change in the Islamic Republic of Iran's government policy regarding Afghan refugees, which declared Torbat-e Heydarieh a quarantine zone, Mohammad Tahir Eqbali returned to Mashhad. There, he studied parts of Ma'alem al-Din, Mughni al-Labib, and Mukhtasar al-Ma'ani under the renowned scholar Hajj Hashem Khorassani, paying for his tuition.

Iqbali was accepted to the World Center for Islamic Sciences on September 9, 1995 (18/6/1374 AH), after passing their entrance exam. While studying Islamic sciences at the center, he also attended Ibn Sina Adult High School, earning a high school diploma in Islamic Studies. He received a bachelor's degree in Islamic Culture and Studies from 1995 to 1999. Simultaneously, due to his keen interest in philosophy, particularly Islamic philosophy, Western philosophy, and contemporary Kalam, he applied to and was accepted into a master's program in Philosophy and Kalam at Al-Mustafa International University. He received his master's degree in Islamic Kalam from 1999 to 2008. He was also accepted into a doctoral program in Jurisprudence and Judicial Law in the final term of 2008 and completed it in March 2022 with the successful completion of his dissertation.

While simultaneously studying specialized courses, he learned some software and hardware programs related to computers, such as basics, assembly, Word, Internet, Windows, Photoshop, and PowerPoint at Noor Computer Organization and the Red Crescent Society in Qom from 2002 to 2003. Ultimately, he received his ICDL professional certificate from Qom University on April 19, 2023. Additionally, Iqbali became familiar with the English alphabet in Quetta, Pakistan, under the instruction of Razakhan Mohammadi and Asif Soltani in late 2001. He continued studying English between 2010 and 2012 by attending the Baqir Al-Uloom Institute and speaking in Qom.

The author, while progressing through the educational process, engaged in research due to a strong interest and understanding of its necessity. They pursued this interest by presenting numerous articles at scientific research journals, conferences, and scholarly congresses. Consequently, they have achieved the following ranks for their scientific writings at various conferences and congresses: third place at the "Shia Studies: Solutions and Challenges" conference in 2005, third place at the "Prophet Muhammad (PBUH)" conference in 2006, fourth place at the "Islamic Jurisprudence: National Unity and Islamic Cohesion" conference in 2007, a top position at the "Islamic Cohesion" conference in 2007, an outstanding rank at the "Different Readings of the Approximation of Islamic Sects" conference in 2008, a top position at the "Women in Afghanistan: Opportunities, Challenges, and Solutions" conference in 2010, a top rank at the "Impact of Nomads on the Economy of Hazara and Hazaristan" conference in 2011, a top position at the congress honoring "Ayatollah Allameh Modarresi Afghan" in 2017, and received commendation at the fourteenth International Research Festival of Sheikh Tusi.

Iqbali, in addition to participating in scientific conferences and congresses, has published his works. The total works published by him to date include: 1. A book titled "Various Interpretations of Islamic Unity" published on April 20, 2014 (1/31/1393 in the Persian calendar); 2. An article titled "Various Interpretations of Islamic Unity" in the quarterly journal Talouh, Issue 26, Summer 2008 (Summer 1387 in the Persian calendar); 3. An article titled "Themes of Islamic Unity" in the journal Andisheh Taqrib, Issue 17; 4. An article titled "Allameh Shahid Syed Ismail Balkhi and the Strategy of Islamic Unity" in the journal Taqrib, Issue 23; 5. An article titled "Some Aspects of Women's Identity in Afghanistan" in the proceedings of the conference on Women in Afghanistan: Opportunities, Challenges, and Solutions held in 2010 (1389 in the Persian calendar); 6. An article titled "The Impact of Nomads on the Economy of Hazara and Hazaristan" in the proceedings of the conference on Nomadism in Afghanistan, held in 2011 (1390 in the Persian calendar); 7. An article titled "Some Levels of Religious Institutions, Deviations, and Solutions with Emphasis on the Process of Transformation" in the proceedings of the congress of Ayatollah Allameh Mohammad Ali Modarres Afghani in 2017 (1396 in the Persian calendar). An article titled "Cultural Reforms of Amanullah: Achievements and Failures" in the quarterly journal Qabasat, Issue 2, 1403. An article titled "Fundamental Cohesion of the Hazara Community in the Thoughts of Martyr Mazareh" in the sixth special issue of Khorshid-e Adalat, Hoot 1402. A journal article indexed in Civilika titled "The Rule of Interference of Diyat in Hanafi Jurisprudence and Positive Law," in the scientific and specialized quarterly Journal of Sadiq Jurisprudence, Issue 1, 1402. An English journal article indexed in Civilika titled "Euthanasia in Hanafi Jurisprudence and Positive Law," in the scientific and specialized quarterly Journal of Sadiq Jurisprudence, Issue 2, 1403. Collaboration on two encyclopedias from early 1402 to the present.

Mohammad Taher Iravani, in addition to his studies and research in the field of Islamic sciences, turned to teaching. From 1397 AH (2018 CE) to 1399 AH (2020 CE), he taught various subjects such as the history of religions, family studies, Shia studies, Islamic ethics and education, advanced logic, Islamic philosophy, and research methodology at the representative office of the World Community of Al-Mustafa in Golestan Province.

The author has engaged in executive activities alongside their studies, research, and teaching. From 2018 to 2019, they served as an educational secretary in the “Public and Islamic Culture” scientific and educational group at the representative office of the Al-Mustafa International University in Golestan Province. From 2019 to 2020, they also acted as an educational secretary in the “Philosophy and Islamic Mysticism” group within the same representative office. Iqbali spoke at a scientific meeting titled "Ahlul Bayt (AS) and Islamic Unity," organized by the Afghan Scholars Association at Imam Khomeini (RA) Higher Education Complex in 2008. Additionally, as a scientific secretary, Iqbali managed a seminar hosted by the Kalam Association at the Higher Education Complex of Fiqh. They are a capable analyst and presenter, having participated in numerous religious, political, and social programs, and have delivered dozens of speeches on various religious and social occasions in Iran and Afghanistan.

Since September 7, 2022, until September 7, 2023, Iqbali has been an active representative and member of the Board of Trustees of the Al-Mahdi (AJ) Charity Foundation in Doshe Jirghai, Iran, gathering charitable donations for the construction of a health center in Dasht Bini Kuh. This activity will continue until the end of their mission. Iqbali has also been acquainted with sewing literature. From 1997 to 2001, particularly during summer breaks, they learned tailoring part-time from Mahmoud Heydari in Tehran, and Mohammad Asif Fayyazi and Zahra Heydari in Qom. Iqbali firmly believes that culture, alongside the economy, can transform the structure of society and create a foundation for advancement in human communities, especially in the Hazara community.